Arı ekmeği, nektar veya bal ile birlikte polen içeren küçük bir topaktır. Arı ekmeğinin tam bileşimi, arıların topladığı bitkilere bağlı olarak değişir. Çoğu zaman arı poleni ile karıştırılan arı ekmeği, besin değerinin daha yüksek olduğu kabul edilen fermente edilmiş bir versiyondur. Fermantasyon sürecini başlatan ve süper gıdanın biyoyararlılığını artıran, çok çeşitli probiyotik bakteriler ve maya içeren arının salgılarıdır.
Protein açısından zengin olan gıda, koloninin ihtiyaç duyduğu birçok temel besin maddesini sağlar. Balın eklenmesiyle enerji dolu karbonhidratların artması sağlanır. Aynı zamanda demir, selenyum, çinko, potasyum, fosfor, kalsiyum, magnezyum ve diğerleri gibi birçok makro ve mikro element içerir.
Polenlerden farklı olarak arı ekmeği K vitamini içerir. Aynı zamanda antiinflamatuar ve antioksidan potansiyele sahip, özellikle flavonoidler ve karotenoidler olmak üzere fito-besinlerin kaynağıdır.
Bu gıdayı araştıran bazı kişiler “Arı ekmeği nedir?” sorusuna ek olarak gıdanın yapımını da merak edebilir. Arı ekmeğinin yapımı aşağıdaki aşamalardan oluşur:
Bal arıları, sıcak mevsim boyunca çiçekli bitkilerden polen toplar. Bitki polenlerinin tümü eşit derecede besleyici değildir. Ancak arılar, beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için birçok farklı kaynaktan gelen polenleri kullanır. Polen, bu süreçte ham haliyle kullanılamaz. Özel bir işlemle stabil ve sindirilebilir bir maddeye dönüştürülür.
Arı, bir çiçeğe konduğunda polen taneciklerinin bir kısmı statik elektrik tarafından vücudunu kaplayan tüylere çekilir. Çiçekten daha fazla polen toplamak için bacaklarını kullanır. Poleni nektar ya da salgı ile karıştırarak küçük topaklar oluşturur. Topaklar, daha sonra arıların arka ayaklarında bulunan korbikula adındaki sert tüylere itilir. Bu yapı, arı vücudunun polen sepeti olarak da adlandırılan kısmıdır.
Fermantasyon ise enzim bakımından zengin arı tükürüğünün polenle karışmasıyla başlar. Bu işlemde polenin karmaşık yapısı, probiyotik bakteriler ve mayalar tarafından parçalanır. Pek sindirilemeyen ham polen, iyi depolanan ve besin kaynağı olarak kullanılabilen bir protein santraline dönüştür. Polen karışımı depolandıkça fermantasyon devam eder.
Arı kovana geri döndüğünde, polen sepetini boşaltmak için bir balmumu hücresi arar. Daha sonra hücrenin içeriğini sıkıca paketlemek için kafasını kullanarak sıkışan havayı ortadan kaldırır. Fermantasyon işlemi devam ettirilerek hücredeki polene bir miktar daha nektar ve salgı içeren enzimler eklenir.
Diğer arılar da bu hücre dolana veya polenleri bitene kadar hücreye daha fazla polen ekler. Depolanan arı ekmeğinin yüzeyine hafif bir bal tabakası yayılır. Bu polenin genellikle parlak bir yüzeye sahip olmasının nedeni budur. Tek bir hücre, çeşitli bitkilerden birçok farklı renkte polen içerebilir.
Zengin bileşimi nedeniyle arı ekmeği faydaları oldukça fazladır ve farklı alanlarda kendini gösterir:
Arı ekmeği; vitamin eksiklikleri (anemi veya demir eksiklikleri), yaralanmalar, ciddi kan kaybı veya fiziksel travmaların iyileşmesi sırasında ortaya çıkan avitaminoz ve diğer hastalıklara yardımcı olabilir. Tüm insan hücreleri üzerinde güçlü bir yenileyici etkiye sahiptir.
Arı ekmeği, antibiyotiklere dirençli mikroorganizmalar üzerinde bile antibakteriyel etkiye sahiptir. Bu anlamda güçlü bir doğal antibiyotik olması, arı ekmeği faydaları arasında bulunur. Arı ekmeğindeki enzimler ve diğer organik bileşikler mikroorganizmaların üremesini engelleyerek çeşitli enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olur. Bağışıklık sisteminin savunma kapasitesini güçlendirerek insan vücuduna kritik destek sağlar.
Bilim adamları, arı ekmeğinin antioksidatif etkisi nedeniyle serbest radikallerin verdiği hasarla mücadeleye katkıda bulunabileceğini ve aynı zamanda önleyici bir tedbir olarak da çalışabileceğini iddia etmektedir. Aynı zamanda mikroflora üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir ve bir dizi antibiyotikten sonra iyileşmeye yardımcı olur. Arı ekmeği faydaları için gıdanın beslenmeye eklenmesi, bağışıklık sisteminin uyarılmasına veya aktive edilmesine yardımcı olabilir. Gıdanın içindeki çeşitli bileşenler, kan bileşenlerinin üretimi ve sentezi üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
Araştırmalar, arı ekmeğinin kandaki glikoz ve lipit konsantrasyonunu olumlu yönde etkileyerek kronik kalp-damar hastalıklarından korunmaya yardımcı olduğunu göstermektedir.
Arı ekmeği, fiziksel iyileşmeye yardımcı olması ve stresi azaltıcı özelliklere sahip olması nedeniyle büyük stres yaşayanlara tavsiye edilir. Ayrıca sinir sisteminin yenilenmesini uyarır, konsantrasyonu ve hafızayı geliştirebilir. Dolayısıyla düzenli arı ekmeği tüketimi, merkezi sinir sisteminin yenileyici özelliklerini ve bilişsel kapasitenin tüm yönlerini uyarabilir. “Arı ekmeği faydaları nelerdir?” araştıran kişiler, düzenli tüketimle bu faydalardan yararlanabilir.
Arı ekmeği sağlıklı bir atıştırmalık olarak tek başına tüketilebileceği gibi daha fazla çıtırlık için yulaf lapasına, yoğurda veya salatanın üzerine serpilebilir. Arı ekmeğinin günlük tavsiye edilen tüketim miktarı 1-2 çay kaşığıdır. En iyi sonuçlar için aç karna, yemekten 30 dakika önce alınabilir. Arı ekmeğine aşina olmayanlar için küçük bir miktarla başlamak faydalı olabilir. Günde 1/4 çay kaşığı ile başlayıp yavaş yavaş 2 çay kaşığına kadar artırılabilir.
Arı ekmeği faydaları ve tüketimi genel olarak güvenlidir ancak bazı kişiler için bazı sakıncaları olabilir. Arı ekmeğinin yan etkilerinden bazıları şunlardır:
Hafif tanecikli bir dokusu bulunan arı ekmeği, fermantasyon süreci nedeniyle arı poleni kadar acı olmayan, tatlı ve çiçeksi bir tada sahiptir.
Arı ekmeği ve polen arasındaki temel fark, arı ekmeğinin sindirilmesi ve emilimi daha kolay olan bir yapıya sahip olmasıdır. Polen, bitkilerden toplanan çiçek tozlarının arılar tarafından toplanmasıyla elde edilirken arı ekmeği, arılar tarafından polenle bal karışımı yapılarak üretilir.